Dobrostan zwierząt

Dobrostan zwierząt gospodarskich

Prowadzimy szkolenia w zakresie dobrostanu zwierząt
Nasze szkolenia prowadzą zootechnicy i lekarze weterynarii z wieloletnim doświadczeniem

Dobrostan zwierząt obejmuje bardzo szeroki zakres wymogów dotyczących utrzymania zwierząt gospodarskich. Określa on zespół warunków związanych z potrzebami biologicznymi i behawioralnymi zwierząt, które zapewniają pełne ujawnienie genetycznych zdolności produkcyjnych zwierząt. Przez biologiczne należy rozumieć podstawowe potrzeby wynikające z fizjologii organizmu (np. odżywianie, oddychanie), natomiast behawioralne odnoszą się do sposobu bycia danego gatunku (np. utrzymywanie grupowo lub indywidualnie). W dobro-stanie ważne jest również etyczne spojrzenie na zwierzę jako na osobnika odczuwającego ból i cierpienie. Nie jest to wyłącznie przedmiot produkcji, ale istota żyjąca. Dobrostan zwierząt gospodarskich dotyczy kilku elementów: 

- obchodzenia się ze zwierzętami,
- mikroklimatu pomieszczeń inwentarskich,
- obsady na jednostce powierzchni,
- transportu,
- zasad uśmiercania.

Prawidłowe zapewnienie i dostosowanie tych elementów ma zagwarantować zwierzę-tom optymalny stan fizyczny i psychiczny oraz łatwość adaptacji (dostosowania się) do warunków otoczenia. Dostosowanie wymogów dobrostanu dla poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich jest opisane w szeregu rozporządzeń Ministerstwa Rolnic-twa i Rozwoju Wsi, na przykład Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony nie zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U. nr 116 poz. 778). Wskaźnikami dobrostanu są zarówno objawy zewnętrzne, jak i wyniki produkcyjne: stan zdrowia, dobre wyniki rozrodcze (wysoka płodność, plenność), wysoka produktywność, odpowiednie zachowanie.

Zgodnie z przepisami unijnymi dotyczącymi dobrostanu zwierzętom gospodarskim na-leży zapewnić odpowiednią opiekę i warunki utrzymania, ochronę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, ochronę przed drapieżnikami, ochronę zdrowia, swobodę ruchu, wolność od głodu, pragnienia, strachu i cierpienia.

Warunki utrzymania zwierząt gospodarskich w dużym stopniu wpływają na ich zdrowie i produkcyjność, podobnie jak żywienie. Dlatego w pomieszczeniach inwentarskich powinny być zapewnione odpowiednie warunki mikroklimatyczne, pozwalające zwierzętom zapewnić komfort. Na mikroklimat pomieszczeń składa się kilka parametrów: 

- temperatura = w największym stopniu decyduje o poziomie pozostałych czynników. Można ją regulować, np. poprzez zmianę obsady zwierząt w pomieszczeniu. Do jej pomiaru używa się termometrów lub urządzeń wielofunkcyjnych z funkcją pomiaru temperatury, 

- wilgotność w pomieszczeniach inwentarskich wilgotność mierzy się za pomocą higrometru. Zawartość pary wodnej w powietrzu zależy między innymi od ilości zwierząt, rodzaju zadawanej paszy i ilości wody, wilgotności powietrza na zewnątrz budynku oraz od rodzaju ściółki, 

- wentylacja = decyduje o szybkości przepływu powietrza w pomieszczeniach inwentarskich. Dzieli się ją na mechaniczną (wymuszoną) bądź swobodną (grawitacyjną). Nie-prawidłowo funkcjonujący system wentylacyjny przyczynia się do zaduchu, podwyższenia wilgotności i większego stężenia szkodliwych gazów, 

- oświetlenie = jest kolejnym czynnikiem stwarzającym mikroklimat w pomieszczeniach inwentarskich. Można zastosować oświetlenie sztuczne bądź naturalne. Pomiaru tego czynnika dokonuje się za pomocą luksomierza. Ilość światła naturalnego docierającego do wnętrza budynku jest zależna między innymi od pory dnia i roku, usytuowania budynku, wielkości czy ilości okien, 

- stężenie szkodliwych gazów = najczęściej w ocenie mikroklimatu pomieszczeń inwentarskich określa się zawartość trzech szkodliwych gazów . 

Każdy z tych czynników może wywierać korzystny bądź niekorzystny wpływ na samopoczucie i produkcyjność zwierząt. W związku z tym wyznaczono minimalne, optymalne i maksymalne warunki.


Oprócz opisanych powyżej warunków mikroklimatycznych, należy zapewnić zwierzę-tom odpowiednią ilość miejsca w pomieszczeniu inwentarskim. Powierzchnia utrzymania musi być dostosowana do gatunku i grupy produkcyjnej zwierząt. Czynnik ten, po-dobnie jak mikroklimat, jest elementem dobrostanu wpływającym na efektywność produkcji. Zapewnienie zwierzętom odpowiedniej powierzchni utrzymania to nie tylko element dobrostanu. Trzeba zwrócić uwagę na ich pozostałe potrzeby. Większość gatunków (owce, trzoda chlewna) należy do tzw. zwierząt stadnych, czyli potrzebujących kontaktu, choćby wzrokowego, z innymi osobnikami. Utrzymanie zwierząt określa system crosscompliance (Zasada Wzajemnej Zgodności – więcej w kolejnym module). Dobrostan zwierząt to także ochrona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Ten wymóg będzie spełniony w przypadku utrzymania zwierząt w odpowiednio dostosowanych budynkach czy też na dobrze zorganizowanych pastwiskach (posiadających np. zadrzewienie dające cień lub będące osłoną przed opadami atmosferycznymi). Podobnie jest z pozostałymi wymogami dobrostanu – ochroną przed drapieżnikami (np. ogrodzone pastwiska), ochroną zdrowia czy swobodą ruchu. Prawidłowo zorganizowana praca w budynku czy na pastwisku pozwoli na stworzenie bezpiecznych warunków dla zwierząt gospodarskich. Hodowca ma obowiązek zapewnienia zwierzętom wolności od głodu, pragnienia, strachu i cierpienia. Spełnienia tych warunków dokonuje przez odpowiednie traktowanie i żywienie zwierząt.

Augustów, Baniocha, Brzeg, Bolesławiec, Białystok, Białowieża, Białobrzegi, Biecz, Biłgoraj, Braniewo, Bartoszyce, Barlinek, Biała Podlaska, Biała Piska, Biały Dunajec, Bytom, Bytów, Bydgoszcz, Bełchatów, Bielsko- Biała, Brzeziny, Brzesko, Brok, Brodnica, Bielsk Podlaski, Biskupiec, Bochnia, Busko-Zdrój, Chełm, Chojnice, Chełmno, Chorzów, Częstochowa, Choroszcz, Choszczno, Chełmża, Chrzanów, Czarna Białostocka, Czechowice-Dziedzice, Czeremcha, Ciechanów, Ciechanowiec, Ciechocinek, Czarnków, Dębno, Dębica, Dęblin, Drohiczyn, Dzierżoniów, Działdowo, Darłowo, Dobre Miasto, Dąbrowa Górnicza, Ełk, Elbląg, Grajewo, Giżycko, Gródek, Grójec, Gryfice, Gryfino, Gniezno, Gubin, Głubczyce, Głuchołazy, Głogów, Gołdap, Gdynia, Grudziądz, Goniądz, Gorlice, Goleniów, Gostynin, Garwolin, Gorzów Wielkopolski, Góra Kalwaria, Gliwice, Gdańsk, Grodzisk Mazowiecki, Hajnówka, Hrebenne, Hrubieszów, Iława, Jawor, Jasło, Janów Lubelski, Janów Podlaski, Jarocin, Jeżewo, Jędrzejów, Józefów, Jastrzębie-Zdrój, Jelcz, Jelenia Góra, Jarosław, Inowrocław, Konin, Koszalin, Kleosin, Kalisz, Kutno, Kraków, Krasnopol, Krasnystaw, Krynki, Krosno, Krosno Odrzańskie, Krotoszyn, Kościerzyna, Kostrzyn nad Odrą, Katowice, Karlino, Kielce, Kołobrzeg, Kłodzko, Kłodawa, Kędzierzyn-Koźle, Knyszyn, Kuźnica, Knurów, Kętrzyn, Kwidzyn, Kępno, Kolno, Koło, Kock, Kościan, Koluszki, Kleszczele, Kluczbork, Limanowa, Legnica, Lublin, Leszno, Lubin, Lubań, Luboń, Lubochnia, Lębork, Lidzbark Warmiński, Legionowo, Leżajsk, Lubaczów, Lubartów, Lwówek, Laskowice, Łapy, Łomża, Łomianki, Łeba, Łódź, Łuków, Łańcut, Łosice, Łowicz, Łęczyca, Łęczna, Łask, Łochów, Międzyrzec, Międzyzdroje, Mława, Marki, Malbork, Mielec, Mielno, Michałowo, Mikołajki, Medyka, Mońki, Mrągowo, Morąg, Modła Królewska, Mikołów, Milejczyce, Milicz, Mogilno, Mszczonów, Mińsk Mazowiecki, Maków Mazowiecki, Mordy, Myślibórz, Nowy Sącz, Nowy Targ, Nowy Tomyśl, Nowa Sól, Nowa Ruda, Narewka, Nisko, Nysa, Nałęczów, Namysłów, Niemodlin, Niewiadów, Nowy Dwór Mazowiecki, Nowy Dwór Gdański, Nidzica, Ostrów Wielkopolski, Ostrów Mazowiecka, Ostrów Świętokrzyski, Olsztyn, Olsztynek, Oława, Ostrołęka, Ostróda, Olecko, Orzysz, Opole, Opacz, Oleśnica, Oświęcim, Ozorków, Ozimek, Olkusz, Otmuchów, Otwock, Orzesze, Oborniki, Pabianice, Puławy, Płock, Piaseczno, Piątnica, Piotrków Trybunalski, Pruszków, Prudnik, Pruszcz Gdański, Pilzno, Piła, Poznań, Pisz, Police, Polkowice, Piaseczno, Przasnysz, Przeworsk, Przemyśl, Pułtusk, Puńsk, Płońsk, Pobiedziska, Połczyn-Zdrój, Rabka-Zdrój, Rybnik, Ryki, Rzeszów, Radom, Radomsko, Rajgród, Rawicz, Radzymin, Rawa Mazowiecka, Radzyń Podlaski, Racibórz, Ruda Śląska, Rejowiec Fabryczny, Rypin, Różan, Ropczyce, Sanok, Stargard Szczeciński, Sandomierz, Sejny, Siedlce, Świdnica, Sieradz, Serock, Sławków, Świnoujście, Słupsk, Szczecin, Swarzędz, Szczecinek, Sztabin, Strzegom, Sokółka, Sobótka, Supraśl, Strzelce Opolskie, Suwałki, Solec Kujawski, Stalowa Wola, Sochaczew, Sosnowiec, Sokołów Podlaski, Starogard Gdański, Siemiatycze, Sopot, Starachowice, Sławatycze, Skierniewice, Sucha Beskidzka, Szklarska Poręba, Szudziałowo, Szczytno, Szamotuły, Szczuczyn, Szczekociny, Szydłowiec, Syców, Stryków, Świdwin, Śrem, Świdnik, Świecie, Świeradów-Zdrój, Świebodzin, Środa Wielkopolska, Tczew, Tłuszcz, Toruń, Tomaszów Lubelski, Turek, Tychy, Tykocin, Trzebinia, Tarnów, Tarnowskie Góry, Tarnobrzeg, Tomaszów Mazowiecki, Terespol, Tułowice, Turawa, Ujrzanów, Wadowice, Wałbrzych, Wągrowiec, Węgorzewo, Warka, Wałcz, Włoszczowa, Włocławek, Wieluń, Wielbark, Wejherowo, Wisła, Witnica, Wizna, Wieruszów, Wasilków, Wrocław, Warszawa, Wołomin, Wysokie Mazowieckie, Wągrowiec, Wąbrzeźno, Wolsztyn, Wołczyn, Wodzisław Śląski, Wyszogród, Września, Wyszków, Zielona Góra, Zielonki, Zduńska Wola, Zgorzelec, Żary, Żory, Żagań, Zamość, Zabrze, Zbuczyn, Zakopane, Zabłudów, Złotoryja, Złotów, Zambrów, Zdzieszowice, Ząbki, Zwierzyniec, Zgierz, Żyrardów, Żelechów, Ząbkowice Śląskie, Żywiec, Wykroty, cała Polska, w Polsce, na Polskę, wszystkie miasta, cały kraj,